Havza Genelgesi

[m3rT]

Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalan­dığı tarihte Adana’da Yıldırım Orduları Grup Komutanı idi. Burada bulunduğu dönemde Adana’nın ileri gelenlerini ve gençlerini düşman işgaline karşı mücadeleye çağırmış, aralarında bir teşkilat kurarak hazırlanmalarını istemiştir. Bu durum Mustafa Kemal’in Türk milletini içine düştüğü du­rumdan kurtarmak yolundaki kararını verdiğini göstermek­tedir. Aynı günlerde Ali Fuat Paşa’ya, ‘Artık, milletin bundan sonra kendi haklarını, kendisinin araması ve müdafaa et­mesi, bizlerin de mümkün olduğu kadar, bu yolu göster­memiz ve bütün bir ordu ile beraber, yardım etmemiz la­zımdır.” demiştir.
13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, Anlaşma Devietleri’nin deniz ortasında demirlemiş donan­masını görünce yaveri Cevat Abbas’â, “Geldikleri gibi gi­derler!” demiştir
Mustafa Kemal’in bu sözü, Türk milletine olan güvenini ve kurtuluşa olan inancını göstermektedir.İstanbul’da bulunduğu dönemde askeri ve siyasi yetkililer­le görüşen Mustafa Kemal, ümitsizlik havasının hakim oldu­ğunu gördü. Osmanlı Devîeti’nin bütünüyle tükendiği bu dönemde halka kurîuiuş için önerilen üç yolu Mustafa Ke­mal şöyle özetlemiştir:
4 İngiltere himayesine girmek
* Amerikan mandasını kabul etmek
* Bölgesel kurtuluş çareleri aramak
Türk milli varlığı ve istikbali için bu düşüncelerin hiçbirini uygun bulmayan Mustafa Kemal, tek çarenin Anadolu’ya geçip halkı teşkilatlandırmak olduğuna inanmıştı. Böylece Milli Mücadele başlatılacak, milli hakimiyete dayanan kayıt­sız, şartsız, bağımsız bir Türk Devleti kurulacaktı.
Samsun dolaylarında yaşayan Rumlar, Mondros Ateşke-si’nin 7. maddesi gereği bölgeyi Anlaşma Devletleri’nin iş­galine açmak amacıyla çeteler kurarak bölge halkına saidır-maya başlamışlardı. Türk halkının kendini savunmak ama­cıyla teşkilatlanması ve Rum çetelerine karşı koyması sonu­cunda çıkan çatışmalar asayişin bozulmasına neden oldu.
Bu durum karşısında İngilizler, Pontus Rumlarını değil, Türkleri suçlu gösteriyor ve Türklerin Rumları katlettiğini ile­ri sürerek bu konuda Osmanlı Devîeti’nin önlem almasını is­tiyorlardı, istanbul Hükümeti de olağanüstü yetkilerle dona­tılmış bir komutanı Samsun’a göndererek sorunu çözmeyi tek çıkar yol olarak görüyordu. Böyiece Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçmek için aradığı fırsat ortaya çıktı. Mustafa Kemal, 30 Nisan 1919′da imzalanan yetki belgesi ile Os­manlı Hükümeti tarafından Samsun bölgesinde güvenliği sağlamak amacıyla 9. Ordu Müfettişliğime atandı.